โพรไบโอติกส์ (Probiotics) คืออะไร มีประโยชน์อย่างไรต่อสุขภาพ

โพรไบโอติกส์ (Probiotics) คือ โดยปกติแล้วร่างกายของเรามีจุลินทรีย์อยู่มากมาย โดยเฉพาะในระบบทางเดินอาหาร มีทั้งจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์และจุลินทรีย์ที่ก่อโรค    “Probiotics” คือกลุ่ม จุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย  ในสภาวะสุขภาพดี จำนวนของแบคทีเรียในลำไส้ทั้งสองชนิดจะอยู่ในสภาวะสมดุลกัน (homeostasis) อย่างไรก็ตามสืบเนื่องมาจากพฤติกรรมการรับประทานอาหาร การทานยาปฏิชีวนะ (antibiotic drug) อายุที่เพิ่มขึ้น (aging) ความเครียด (stress) พฤติกรรมและอาหารการกิน (diets and behaviors) เช่น การดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ เป็นต้น ส่งผลให้เกิดสภาวะไม่สมดุลของแบคทีเรียในลำไส้  ทำให้จำนวนของเชื้อแบคทีเรียก่อโรคมีจำนวนมากกว่าแบคทีเรียชนิดดี เป็นผลทำให้เกิดโรคในทางเดินอาหารต่างๆตามมาได้  เช่น ในลำไส้ลดการเกิดท้องเสีย ลดการอักเสบและอาการผิดปกติอื่นๆ ของลำไส้ เช่น ท้องอืด แน่นท้อง นอกจากการมีโปรไบโอติกในปริมาณที่เหมาะสมจะช่วยปรับความสมดุลของร่างกาย และภูมิคุ้มกันด้านต่างๆ เช่น

ประโยชน์ของโปรไบโอติกส์ที่มีต่อร่างกาย

• ช่วยรักษาสมดุลในระบบย่อยอาหาร ช่วยรักษาสมดุลจุลินทรีย์ในร่างกายที่เสียไป
• กระตุ้นการย่อยอาหารด้วยการสร้างเอนไซม์หลายชนิด
• สร้างสารป้องกันไม่ให้เชื้อก่อโรคจับที่ผิวเยื่อบุลำไส้ โดยการสร้างเกราะป้องกันบริเวณเยื่อบุลำไส้
• ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อฉวยโอกาสในร่างกาย
• มีประโยชน์ต่อระบบทางเดินอาหาร ป้องกัน และบรรเทาอาการลำไส้แปรปรวน ท้องร่วง ท้องผูก
• ปรับสมดุลภูมิคุ้มกันของร่างกาย
• ลดการอักเสบ และติดเชื้อ เช่น ในระบบทางเดินปัสสาวะ และช่องคลอด

เราสามารถเพิ่มโปรไบโอติกส์ในร่างกายได้อย่างไรบ้าง

                     โดยการเลือกรับประทานอาหารที่มีโปรไบโอติกส์ พบในอาหารที่ผ่านกระบวนการหมัก เช่น โยเกิร์ตรสธรรมชาติ (ไม่เติมน้ำตาล) กิมจิ มิโซะ เทมเป้ คอมบูชา เป็นต้น หรือ จะเลือกรับประทานโปรไบโอติกส์ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น แบบผงละลายน้ำ แคปซูล ยาเคี้ยว ก็มีให้เลือกรับประทานได้เช่นกัน แต่การรับประทานโปรไบโอติกส์สังเคราะห์ชนิดใดชนิดหนึ่ง หรือ ยี่ห้อใดยี่ห้อหนึ่งเป็นเวลานาน ๆ นั้น ต่างจาก การรับประทานโปรไบโอติกส์ในรูปแบบอาหาร ในระยะยาวอาจส่งผลเสียมากกว่าผลดี เพราะฉะนั้น ควรอยู่ในความดูแลของแพทย์

อาหารเสริมโพรไบโอติกต่าง ๆ ตามท้องตลาดมีสายพันธุ์จุลินทรีย์โพรไบโอติกเป็นส่วนผสมทั้งรูปแบบผงแป้ง แคปซูล หรือยาเม็ดเคี้ยว เช่น 

• แล็กโทบาซิลลัส แอซิโดฟิลัส (Lactobacillus Acidophilus) จุลินทรีย์ที่มีสรรพคุณช่วยย่อยอาหาร แก้ปัญหาท้องอืด จุกเสียด ลดอาการลำไส้แปรปรวน ดีต่อระบบขับถ่ายและระบบทางเดินปัสสาวะ 
• แล็กโทบาซิลลัส เคซิไอ (Lactobacillus Casei) จุลินทรีย์ที่ช่วยเสริมภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย รวมทั้งมีสรรพคุณช่วยย่อยอาหาร รักษาสมดุลลำไส้ รักษาอาการท้องร่วง และลดอาการท้องผูก 
• บิฟิโดแบคทีเรีย (Bifidobacteria) จุลินทรีย์ที่มีสรรพคุณช่วยควบคุมน้ำตาลและไขมันในเลือด กระตุ้นการดูดซึมอาหารและระบบขับถ่าย เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการลดน้ำหนัก อีกทั้งยังช่วยเพิ่มเซลล์เม็ดเลือดขาว รักษาอาการผิดปกติของทางเดินอาหาร ช่วยป้องกันมะเร็งลำไส้ 
• บาซิลลัส (Bacillus) จุลินทรีย์ที่มีสรรพคุณช่วยเสริมภูมิคุ้มกันร่างกาย ลดการติดเชื้อทางเดินอาหาร ช่วยให้การย่อยอาหารมีประสิทธิภาพ ลดอาการลำไส้แปรปรวน

                     เราควรกินโพรไบโอติกก่อนมื้ออาหาร หรือระหว่างมื้ออาหาร เพื่อหลีกเลี่ยงการถูกทำลายโดยน้ำย่อยหรือยาบางชนิด เนื่องจากช่วงก่อนอาหาร กระเพาะจะมีความเป็นกรดต่ำ โอกาสที่โพรไบโอติกจะถูกทำลายจากน้ำย่อยจึงลดลง และควรกินโพรไบโอติกกับน้ำอุณหภูมิห้องหรือน้ำเย็น เพื่อช่วยดึงประสิทธิภาพโพรไบโอติกได้มากขึ้น นอกจากนี้ก็ควรรับประทานโพรไบโอติกในปริมาณที่เหมาะสม คือ ประมาณ 10-20 พันล้านตัวต่อวัน หรืออย่างต่ำควรได้รับ 10,000 ล้าน CFU ต่อวัน โดยสามารถเช็กจำนวนโพรไบโอติกได้จากฉลากสินค้า เช่น ฉลากนมเปรี้ยว ฉลากโยเกิร์ต หรือฉลากอาหารเสริมโพรไบโอติก