หัวใจ คือ อวัยวะที่สำคัญที่สุดในร่างกาย การจะมีสุขภาพดีได้ หัวใจต้องแข็งแรง ก่อนเป็นอันดับแรก ซึ่งการจะดูแลหัวใจให้แข็งแรงได้นั้น นอกจากการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอแล้ว เรื่องของโภชนาการและอาหาร คือสิ่งสำคัญที่สุด ควบคุมบริโภคอาหารโดยจำกัด อาหารที่มีไขมัน น้ำตาล และเกลือมากเกินไป รักษาโภชนาการให้สมดุลด้วยสารอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย ซึ่งปัจจุบันมีรายงานการศึกษาพบว่า มีสมุนไพรและผลิตภัณฑ์ที่ประกอบด้วยสารอาหารเหล่านี้อาจช่วยบำรุงหัวใจ ลดความเสี่ยงของโรคหัวใจได้   

1. โคเอนไซม์คิวเท็น (CoenzymeQ10)

โคเอนไซม์คิวเทน (Coenzyme Q10) หรือ ubiquinone เป็นสารที่มีความสำคัญต่อการทำงานของหัวใจและระบบต่าง ๆ โดยจะมีบทบาทในกระบวนการผลิตพลังงานในเซลล์ โดยเฉพาะในเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจ และยังเป็นสารต้านอนุมูลอิสระช่วยปกป้องและชะลอการเสื่อมของเซลล์ต่างๆ ทั่วร่างกาย

ความสำคัญโคเอนไซม์คิวเทน (Coenzyme Q10) คือจะช่วยเพิ่มพลังงานในเซลล์: โคเอนไซม์คิวเทนช่วยในกระบวนการสร้าง ATP (adenosine triphosphate) ซึ่งเป็นพลังงานที่ใช้ในการทำงานของเซลล์ 

รับประทานโคเอนไซม์คิวเทนอาจช่วยบำรุงหัวใจ ลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและโรคหลอดเลือดโดย กลไกต่างๆ

• ลดความเครียดต่อหัวใจ: โคเอนไซม์คิวเทนมีความสามารถในการต้านอนุมูลอิสระ (free radicals) ซึ่งเป็นสารที่สามารถทำให้เกิดความเสียหายต่อเซลล์และหัวใจ
• สนับสนุนการทำงานของกล้ามเนื้อหัวใจ: โคเอนไซม์คิวเทนมีบทบาทในการเพิ่มประสิทธิภาพในการบีบตัวของกล้ามเนื้อหัวใจ ทำให้หัวใจทำงานได้ดี

โคเอนไซม์คิวเทนสามารถหาได้ในอาหารบางประการ เช่น ปลา, ถั่ว, ผักเขียว, และเนื้อสัตว์ นอกจากนี้โคเอนไซม์คิวเทนยังมีในรูปแบบเสริมอาหารที่จำหน่ายในตลาด

2.กรดไขมันโอเมก้า-3 (Omega-3 Fatty Acids)

กรดไขมันโอเมก้า 3 มีประโยชน์ต่อสุขภาพมากมาย เป็นกรดไขมันที่มีความสำคัญต่อสุขภาพช่วยบำรุงหัวใจและระบบต่าง ๆ ในร่างกาย มีงานวิจัยแสดงให้เห็นว่าโอเมก้า 3 ช่วยลดความเสี่ยงต่อโรคหัวใจวายได้ 28% และลดความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตลง 50% กรดไขมันเหล่านี้ไม่ได้ผลิตขึ้นในร่างกาย ดังนั้นจึงต้องบริโภคผ่านอาหารหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร

กรดไขมันโอเมก้า-3 ช่วยบำรุงหัวใจ โดยมีคุณสมบัติที่สามารถสนับสนุนการทำงานของหัวใจได้หลายประการ ดังนี้:

• เป็นสารอาหารสำคัญที่ช่วยลดการอักเสบที่เกิดจากหลอดเลือด นอกจากนี้ยังลดระดับไตรกลีเซอไรด์ซึ่งเป็นส่วนประกอบของไขมันในเลือดทำให้อุดตันหลอดเลือดแดง ระดับไตรกลีเซอไรด์สูงเชื่อมโยงกับหลอดเลือดและโรคเบาหวาน 
• ลดการเกิดโรคหัวใจ: กรดไขมันโอเมก้า-3 ช่วยลดระดับไขมันในเลือด เช่น ไตรกลเซรีด (triglycerides) และคอเลสเตอรอลที่ไม่ดี (LDL cholesterol) ซึ่งเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดโรคหัวใจ.
• ลดการติดเชื้อในหลอดเลือด: กรดไขมันโอเมก้า-3 มีความสามารถในการลดการติดเชื้อในผนังหลอดเลือด ลดการอักเสบของหลอดเลือด
• ป้องกันการเกิดหลอดเลือดอุดตัน: กรดไขมันโอเมก้า-3 ช่วยลดความหนืดของเลือด ลดการเกิดลิ่มเลือด และลดความเสี่ยงของหลอดเลือดที่อุดตัน
• สนับสนุนการทำงานของหัวใจ: กรดไขมันโอเมก้า-3 ช่วยลดการต้านทานของเส้นเลือด และเพิ่มความยืดหยุ่นของผนังหลอดเลือด

อาหารที่เป็นแหล่งกรดไขมันโอเมก้า-3 ประกอบไปด้วยปลาที่มีไขมัน, น้ำมันปลา, เมล็ดแม็คกาเดเมีย, และเมล็ดชามะพร้าว. นอกจากนี้, กรดไขมันโอเมก้า-3 ยังมีในรูปแบบเสริมอาหารที่มีอยู่ในตลาด การรับประทานกรดไขมันโอเมก้า-3 ควรเป็นส่วนหนึ่งของการดูแลบำรุงดูแลสุขภาพหัวใจและระบบทางเลือด

3. กรดโฟลิก (Folic acid)

กรดโฟลิกเป็นวิตามินบีชนิดหนึ่ง เป็นวิตามินที่มีความสำคัญต่อสุขภาพหัวใจและระบบต่าง ๆ ในร่างกาย

กรดโฟลิกมีบทบาทหลายประการที่สามารถส่งเสริมดูแลสุขภาพหัวใจได้ เนื่องจากพิสูจน์แล้วว่ากรดโฟลิกจะช่วยลดระดับของโฮโมซิสเตอีน (homocysteine)ได้ ซึ่งทำให้หลอดเลือดแดงแข็งได้

กรดโฟลิกมีมากในอาหาร เช่น ผักโขม หน่อไม้ฝรั่ง และเมล็ดธัญพืช อ่านประโยชน์กรดโฟลิกเพิ่มเติม

4. ชาเขียว (Green Tea) 

ชาเขียวถือเป็นเครื่องดื่มสุขภาพที่มีคุณสมบัติที่ดีต่อสุขภาพหัวใจในหลายด้าน

คุณสมบัติที่ชาเขียวมีผลดี ช่วยดูแลสุขภาพหัวใจ:

• สารต้านอนุมูลอิสระ (Antioxidants): ชาเขียวมีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยปกป้องเซลล์และหลอดเลือดจากความเสียหายที่เกิดจากอนุมูลอิสระ.
• การลดระดับคอเลสเตอรอล: การดื่มชาเขียวอย่างสม่ำเสมออาจช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลที่ไม่ดี (LDL cholesterol) ในเลือด ซึ่งเป็นปัจจัยที่เสี่ยงต่อโรคหัวใจ.
• การลดความดันโลหิต: สารไซนารินที่มีในชาเขียวสามารถช่วยลดความดันโลหิตได้, ซึ่งเป็นปัจจัยที่สำคัญในการรักษาสุขภาพหัวใจ.
• สารป้องกันการเกิดลิ่มเลือด: ชาเขียวมีสารที่ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดลิ่มเลือด.
• การปรับปรุงฟังก์ชันของเส้นเลือด: สารในชาเขียวสามารถช่วยปรับปรุงความยืดหยุ่นของเส้นเลือด, ทำให้หัวใจทำงานได้ดีขึ้น.

ดังนั้น การรับประทานชาเขียวเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตที่สุขภาพดี ข้อแนะนำในการดื่มชาเขียว ควรดื่มในปริมาณที่เหมาะสม การเลือกบริโภคชาเขียวเป็นแบบชงจากใบชาหรือที่เป็นสารสกัดจากชาเขียว ที่ปราศจากคาเฟอีน จะได้รับประโยชน์จากสารต้านอนุมูลอิสระที่ดีกว่าเครื่องดื่มชาเขียวสำเร็จรูปตามท้องตลาดทั่วไปที่มีส่วนผสมของน้ำตาล

5. ทับทิม (Pomegranate)

น้ำทับทิมมีการบริโภคมานานหลายศตวรรษ ด้วยความเชื่อที่ว่าผลไม้สีแดงทับทิมส่งเสริมสุขภาพ สารเคมีต้านอนุมูลอิสระที่มีประสิทธิภาพในผลไม้และน้ำทับทิมอาจช่วยให้หลอดเลือดตีบตันและลดความดันโลหิต มีผลดีต่อในการดูแลสุขภาพหัวใจ

• ทับทิมมีสารที่ช่วยลดระดับไขมันที่ไม่ดี (LDL cholesterol) และเพิ่มระดับไขมันที่ดี (HDL cholesterol) ในเลือด
• สารแอนทีอักส์ในทับทิมสามารถช่วยลดอักเสบในร่างกาย ซึ่งเป็นปัจจัยที่ส่งผลต่อสุขภาพหัวใจ

ทับทิมสามารถรับประทานในรูปสดหรือเป็นน้ำทับทิม และยังมีทับทิมเป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์อาหารเสริมและน้ำดื่มต่าง ๆ บางชนิด

6. กระเทียม ( Garlic)

หลายคนน่าจะคุ้นเคยกับ กระเทียม เป็นอย่างดี เพราะเป็นหนึ่งในส่วนประกอบสำคัญของอาหารไทยหลากหลายเมนู กระเทียมเป็นสมุนไพรที่มีคุณสมบัติที่มีผลดีต่อสุขภาพมากมาย และยังช่วยบำรุงหัวใจ นี่คือบางประการที่กระเทียมมีผลดีต่อหัวใจ

• การลดความดันโลหิต: กระเทียมมีสารอะไลลีนที่สามารถช่วยลดความดันโลหิตได้, ซึ่งเป็นปัจจัยที่สำคัญในการรักษาดูแลสุขภาพหัวใจ.
• การลดระดับคอเลสเตอรอล: กระเทียมมีสารที่ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลที่ไม่ดี (LDL cholesterol) ในเลือด, ลดความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจ.
• การลดการหลักการติดเชื้อ: กระเทียมมีสารกำมะถันที่มีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย, ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด.
• การลดอักเสบ: กระเทียมมีสารที่ช่วยลดการอักเสบในร่างกาย, ซึ่งเป็นปัจจัยที่ส่งผลต่อสุขภาพหัวใจ.
• การลดความหนาของเลือด: กระเทียมมีฤทธิ์ที่ช่วยลดความหนาของเลือด, ลดความเสี่ยงของการเกิดลิ่มเลือด.

โดยการบริโภคกระเทียมให้ได้ผล ควรเป็นกระเทียมสดที่บดละเอียด ครั้งละ 5 กรัม วันละ 3 เวลาพร้อมมื้ออาหาร ซึ่งการกินกระเทียมสดนั้นอาจไม่ใช่เรื่องง่ายสำหรับผู้สูงอายุบางท่าน เพราะกระเทียมมีกลิ่นและรสชาติเฉพาะตัว ดังนั้นการเสริมด้วยผลิตภัณฑ์ในรูปแบบเม็ดจะช่วยลดปัญหาเรื่องการกินกระเทียม และยังสะดวกในการพกพาอีกด้วย

แนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุดสำหรับการดูแลทำให้หัวใจคุณแข็งแรง

คุณสามารถรักษาและป้องกันโรคหัวใจได้โดยการลดปัจจัยเสี่ยงต่างๆ เช่น การรักษาความดันโลหิตและระดับคอเลสเตอรอลที่ดีต่อสุขภาพ การจัดการความเครียด การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ หลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันอิ่มตัว ไขมันทรานส์ และคอเลสเตอรอลสูง ลองรับประทานอาหารที่อุดมด้วยสารอาหารซึ่งประกอบด้วยกรดโฟลิก โอเมก้า 3 และสมุนไพรและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารสามารถช่วยดูแล ป้องกันโรคหัวใจและลดอาการโดยการลดความดันโลหิต และการออกกำลังกายให้เพียงพอ

American Heart Association กล่าวว่า "กินอาหารที่มีประโยชน์เพื่อสุขภาพหัวใจที่แข็งแรงและชีวิตที่ยืนยาว" 
สิ่งสำคัญคือต้องไปพบแพทย์เป็นประจำเพื่อตรวจความดันโลหิตและระดับคอเลสเตอรอล โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากคนในครอบครัวมีประวัติเป็นโรคหัวใจ 

อ้างอิง: www.healthline.com
Bronzato S, Durante A. Dietary Supplements and Cardiovascular Diseases. Int J Prev Med. 2018 Sep 17;9:80. doi: 10.4103/ijpvm.IJPVM_179_17. PMID: 30283612; PMCID: PMC6151970.
Sunkara A, Raizner A. Supplemental Vitamins and Minerals for Cardiovascular Disease Prevention and Treatment. Methodist Debakey Cardiovasc J. 2019 Jul-Sep;15(3):179-184. doi: 10.14797/mdcj-15-3-179. PMID: 31687096; PMCID: PMC6822653.